Waarom doen we steeds hetzelfde?

Er zijn verschillende variaties van patronen waar je als partners in kunt schieten, maar wat overeenkomt is, is dat partners zich daarin gefrustreerd, hopeloos of eenzaam voelen. Omdat het ze niet lukt om elkaar te bereiken, terwijl ze zoveel van elkaar houden en allebei hun best doen (of deden) om de verbinding te herstellen.

Een patroon dat veel voorkomt is wanneer de een probeert de ander te bereiken door contact te maken (praten, uitleggen, kritiek, dingen zeggen als: blijf hier, we gaan het erover hebben, je doet ook altijd…) terwijl de ander juist afstand neemt om het niet te laten escaleren en zo in verbinding te blijven (verdedigen, afweren, ontkennen en dingen zeggen als: zeur niet zo, nu niet, ik ga weg, laat me met rust).

Als metafoor hiervoor gebruik ik ook wel de schildpad en de chimpansee.

Voorbeeld

Zo hebben Mark en Robin al 12 jaar een relatie en zijn hun eeuwige ruzies beu. Ze hebben al van alles geprobeerd maar het lukt ze zelf niet om ermee te stoppen, dus ze hebben mijn hulp ingeroepen om dat anders te leren doen. En ze vertellen me hoe een typische ruzie bij hen thuis gaat: Robin is degene die alles thuis regelt en ervan houdt om de controle te houden. Dat geeft haar rust en een fijn gevoel. Ze ziet vaak al aankomen wat er verkeerd zal gaan en zegt dan tegen Mark wat hij moet doen, om dit te voorkomen.

Mark houdt er niet van als Robin hem zegt wat hij moet doen. Dat maakt hem geïrriteerd en opstandig. Hij is geen klein kind dat vertelt moet worden wat er moet gebeuren, vindt hij. Dus hij doet niet (meteen) wat ze hem vraagt en negeert haar. Dat maakt Robin gefrustreerd en ze probeert een reactie van hem te krijgen. En voor ze het weten hebben ze een heftig conflict waar ze dingen zeggen en doen waar ze later spijt van hebben.

Niet meer kunnen stoppen

Gek genoeg lukt het ze niet om de ruzie te stoppen, omdat ze allebei de verbinding met hun partner in stand willen houden. En als dat (vanuit hun perspectief) niet lukt, doen ze alles wat in hun vermogen ligt om die verbinding te herstellen. Helaas is wat ze doen niet wat werkt. Ze schieten dan namelijk in een patroon wat het alleen maar erger maakt, raken elkaars pijnpunten en zijn niet meer voor rede vatbaar.

Op een moment dat de gemoederen hoog oplopen en het moeilijk of spannend wordt, doe je allebei wat je als kind over hechting hebt geleerd. Je zit op zo’n moment namelijk in een ander deel van je brein, waardoor het niet lukt om logisch te denken, je in te leven in de ander en je emoties tot bedaren brengen. En de manier waarop je partner reageert, maakt het meestal erger. Die zit namelijk met hetzelfde probleem. Je voelt op zo’n moment alleen nog maar je eigen boosheid, verdriet en pijn, en het lukt niet meer om elkaar te bereiken. En je voelt je dan (allebei) onbegrepen en alleen.

Wat is hechting?

Als we kijken naar waar onze eerste relaties ontstaan, dan moeten we terug naar de periode dat we afhankelijk waren van onze ouders en verzorgers. Als baby ben je totaal overgeleverd aan anderen en ben je constant bezig het contact met die ander te maken om te kunnen overleven. Baby’s en kinderen kunnen hun eigen gevoelens en emoties nog niet reguleren en hebben anderen nodig om daarbij te helpen. Daarvoor is het nodig dat de ouders er voor ze zijn als ze dat nodig hebben, zich kunnen inleven in het kind en het kunnen troosten en geruststellen. Wanneer een ouder, om wat voor een reden dan ook, minder toegankelijk, responsief of (emotioneel) betrokken was of zelfs afwezig, kan een kind zich niet (helemaal) veilig hechten.

De ouders doen dat natuurlijk niet expres. Soms zijn er situaties waardoor het niet lukt. Dat kan zijn wegens omstandigheden waar we mee te maken krijgen of hebben we ouders die ziek, getraumatiseerd- of niet veilig gehecht zijn.

Daarbij is een hechtingsstijl een spectrum. Het is dus in vele gradaties en variaties mogelijk en is niet zwart-wit.

Zit trauma in de weg?

Niemand komt ongeschonden door het leven en we lopen allemaal butsen op. En dat is soms heel pijnlijk maar helaas ook wat het is. We kunnen het verleden niet veranderen maar wel kiezen hoe we daar nu mee omgaan. Het is belangrijk om te begrijpen wat de invloed daarvan kan zijn op je leven en je relaties. Want als je je daarvan bewust bent, kun je namelijk leren om er anders mee om te gaan. Soms zit in een relatie onverwerkt trauma in de weg en bepalen de gevolgen ervan hoe je het leven en je partner ervaart. Het wegstoppen, negeren of afdoen als onbelangrijk, maakt juist dat het niet verwerkt wordt. Dat is zeker niet makkelijk. Soms is het nog te pijnlijk en beangstigend om ernaar te kijken en kun je de moed nog niet vinden. Toch is het voor een gezonde relatie belangrijk om daar je verantwoordelijkheid in te nemen en zelf aan dat stuk te werken. En er aandacht en ruimte aan te geven om het te verwerken. Zoek daar hulp bij van iemand die zich daarin gespecialiseerd heeft. Dat kan op verschillende manieren. Belangrijk is dat je iemand vindt waar jij je goed bij voelt.

Kan het anders?

De hechtingsstijl die je hebt ontwikkeld, blijft jouw stijl en komt vooral naar boven als het moeilijk wordt. Toch kun je die stijl wel veranderen door gezonde, liefdevolle relaties te hebben, waarbij je samen leert uit die patronen te blijven, ruimte hebt om jezelf te zijn en op elkaar kunt vertrouwen en terugvallen als het moeilijk wordt.

Liefde is een vaardigheid die je kunt leren.

Lieve groet,

Anne-Brit

The Coaching Partners
http://www.thecoachingpartners.nl