Intuïtief eten

Het is één van de methodes waar ik als diëtist veel mee werk. Gelukkig wordt de term in Nederland steeds bekender, misschien heb je er zelf al eens van gehoord. Maar wat houdt intuïtief eten nou eigenlijk in?

Hoewel intuïtief eten voor de meeste mensen een aangeboren instinct is, zijn veel mensen het contact met hun honger- en verzadigingsgevoel kwijt. Een baby kan prima aanvoelen wanneer hij moet eten en stopt meestal ook wanneer hij vol zit. Dat we als volwassenen zoveel regels en gedachten rondom eten hebben, is vaak aangeleerd gedrag dat begint op jonge leeftijd.

Moest jij je bord vroeger altijd leegeten? Kreeg je iets lekkers als beloning als je iets spannends had overwonnen? Of werd er juist vaak gezegd dat snoep ongezond is of je zelfs dik maakt? In een zogenaamde ‘dieetcultuur’ leren we te geloven dat voeding kan worden ingedeeld als ‘goed’ of ‘slecht’. Bij het eten van ‘slechte’ producten hoort voor veel mensen een schuldgevoel. Het gevolg hiervan is de basis van veel diëten: bepaalde producten of productgroepen worden uitgesloten.

Wanneer je bekend bent met diëten is de kans groot dat je je herkent in het jojo-effect: je valt aanvankelijk af, maar komt na een poosje weer met rente aan. Om af te vallen, vraagt een dieet van jou dat je minder energie binnenkrijgt via je voeding dan je lichaam verbrandt. Het vraagt veel wilskracht om dit energietekort vol te houden, en verandert vaak helaas weinig aan de onderliggende patronen van jouw eetgedrag.

Intuïtief eten is eigenlijk het tegenovergestelde van een dieet: je legt jezelf geen eetregels op, maar richt je op het herkennen van je honger- en verzadigingsgevoel. Je leert stapsgewijs (weer) te vertrouwen dat je lichaam jou vertelt wat, hoeveel en wanneer je moet eten. De enige regel die geldt is, dat je jezelf onvoorwaardelijke toestemming geeft om zonder schuldgevoel te eten wat je wilt. Dat klinkt in het begin misschien spannend, zeker als je gewend bent om met veel eetregels te leven. Toch kan het ontdekken van deze manier van eten zorgen voor plezier en rust. Oefening baart kunst!

Uit de dieetcultuur stappen kun je leren. Om je structuur te bieden zijn er 10 basisprincipes die je kunnen helpen om je relatie met eten te verbeteren en voor altijd gedag te zeggen tegen het diëten.

1. Zet de dieetbril af
De focus van een dieetcultuur ligt voornamelijk op gewichtsverlies.
Elke zoektocht naar een beter dieet of voedingsschema zorgt voor prestatiedrang. Wanneer je wilskracht ‘op’ is, zul je met een dieet een gevoel van mislukking ervaren. Jammer, want jij bent niet degene die faalt, het dieet werkt gewoon niet! Soms is het lastig om diëten te herkennen, omdat ze worden verpakt in een mooi doosje met het etiket ‘lifestyle’. Hierin speelt social media tegenwoordig ook een grote rol. Zolang je verleid wordt tot het vinden van een dieet, sta je het contact met je innerlijke signalen in de weg.

2. Respecteer je hongergevoel
Niet (voldoende) eten, wat bij veel diëten het geval is, triggert ironisch genoeg het oerinstinct om te overeten. Het lichaam wil overleven. Wanneer je van jezelf niet mag eten, is de kans groot dat je, wanneer je de kans krijgt, ineens meer eet dan je zou willen. De eerste stap voor het doorbreken van eetbuien is eten. Je hoofd en lichaam mogen erop kunnen vertrouwen dat je te allen tijden toegang hebt tot voedsel.

3. Sluit vriendschap met eten
Stop met het beoordelen van voeding als ‘goed’ of ‘slecht’ en geef jezelf onvoorwaardelijke toestemming om te eten wat, hoeveel en wanneer je wilt.

4. Daag de dieetpolitie uit
Zeg hardop NEE tegen dat kritische stemmetje in je hoofd dat bij elke hap schreeuwend zijn best doet om jou negatieve emoties of een schuldgevoel te geven. De dieetpolitie kan een grote rol spelen in het verpesten van jouw plezier in eten!

5. Ontdek voldoening
Fysieke verzadiging en voldoening zijn niet hetzelfde. Ken je dat gevoel dat je zin hebt in een koekje, maar door je kritische stem kiest voor iets ‘gezonders’? Het resultaat is vaak dat je blijft snaaien en uiteindelijk alsnog het koekje eet. Wanneer je de voeding kiest die op dat moment voldoening geeft, zal dit je helpen je voldaan te voelen. Het geeft je mentale verzadiging.

6. Voel je verzadiging
Wanneer je jezelf onvoorwaardelijke toestemming geeft om te eten, kun je erop vertrouwen dat je op elk moment kunt stoppen met eten wanneer je verzadigd bent. Voel voordat je begint met eten hoe jouw hongergevoel voelt. Eet rustig, pauzeer en voel tijdens het eten wat er in je lichaam gebeurt met je hongergevoel.

7. Kijk met vriendelijkheid naar je emoties
Tegen oude gedachten en patronen ingaan kan moeilijk zijn. Het kan onzeker voelen, en je het idee geven dat je de controle verliest. Daarbij is eten voor veel mensen een manier om om te gaan met moeilijke emoties. Het biedt comfort en troost. Door met een open houding te kijken naar jouw proces en de bijbehorende gevoelens, kun je de oorzaak ervan onderzoeken. Dit hoef je niet alleen te doen! Een diëtist, therapeut of coach kan je hier mogelijk goed bij helpen.

8. Respecteer je lichaam
Kijk met waardering naar alles wat jouw lichaam voor je doet. Probeer je focus te verleggen van ‘imperfecties’ naar dankbaarheid. Leer je lichaam te zien als maatwerk, zonder met anderen te vergelijken. Het is niet erg om hiermee te worstelen. Het kost tijd om anders naar je lichaam te leren kijken, heb geduld met jezelf

9. Beweging: voel het verschil!
Ervaar wat beweging voor je lichaam en geest kan doen. Laat los dat je ‘moet’ sporten om gezond te zijn of calorieën te verbranden. Voel je je energieker? Kom je tot rust? Slaap je beter? Hoe voelt beweging voor jou, wat vind jij fijn?

10. Eer je gezondheid: voed jezelf!
Naast de onvoorwaardelijke toestemming om te mogen eten zonder schuldgevoel, is er de kans om goed zorg te dragen voor je lichaam met de juiste voedingsstoffen. Kies gezonde voeding uit zelfzorg in plaats van uit ‘moeten’. Onderzoek welke voeding je kunt toevoegen om voor je lichaam te zorgen, ontdek wat jij lekker vindt en wat je een goed gevoel geeft.

Wil jij de dieetmentaliteit voorgoed achter je laten en op weg naar een gevoel van balans?
Ik help je graag op weg!