8 Redenen waarom je pijnlijke seks hebt, en hoe je het beter kunt laten voelen

Pijn tijdens seks komt vaak voor, maar dat betekent niet dat het normaal is. Seks hoort plezierig te zijn, punt uit. Helaas is pijnlijke seks een probleem waar veel vrouwen mee blijven kampen. Seks hoort niet pijnlijk te zijn, maar toch is pijnlijke seks heel gewoon. Uit onderzoek blijkt dat bijna 3 op de 4 vrouwen wel eens pijnlijke seks heeft. Dit cijfer kan zelfs nog hoger liggen omdat veel vrouwen dit niet melden. Ze schamen zich tegen over een partner, zorgverlener of gaan er vanuit dat dit normaal is.  

Maar dat het heel vaak voorkomt, betekent niet dat het geen probleem is waar iets aan gedaan moet worden. Af en toe pijn komt voor om een heleboel redenen, waarvan vele meer te maken kunnen hebben met hoe je je emotioneel voelde tijdens de seks dan met iets lichamelijks. Maar er zijn ook veel lichamelijke oorzaken voor pijnlijke seks. 

Als de pijn tijdens de seks eenmalig was, of iets dat alleen gebeurt als je extra gestrest bent of alleen als je je slecht voelt over je lichaam, hoef je waarschijnlijk niet naar de dokter te gaan. Maar als je voortdurend pijn hebt tijdens het vrijen, bang bent om seks te hebben omdat je je zorgen maakt over pijn, of altijd pijn hebt bij bepaalde seksuele standjes of tijdens je menstruatie, kan dat een teken zijn dat er iets lichamelijks aan de hand is en kan een arts je helpen. 

Artsen die gespecialiseerd zijn in de gezondheid van vrouwen classificeren pijnlijke seks op twee manieren: pijn bij het inbrengen of diepe bekkenpijn – en beide kunnen verschillende oorzaken hebben. Dit is wat je daarover moet weten:  

Wat je moet weten als je pijn voelt bij het inbrengen 

De overkoepelende medische term voor pijn bij het inbrengen is “vulvodynie” en het kan veel verschillende oorzaken hebben of helemaal geen duidelijke oorzaak, die artsen “idiopathische vulvodynie” noemen. 

Vaginale droogheid 

Een van de redenen waarom je pijn kunt voelen als een partner zijn penis, vingers of een seksspeeltje in je vagina inbrengt, is omdat er niet genoeg natuurlijk of synthetisch glijmiddel is. Vagina’s worden om verschillende redenen droger, maar een van de meest voorkomende is de menopauze. Wanneer iemand in de menopauze komt, wordt het vaginale weefsel dun en gevoelig, hun schaamlippen worden kleiner, hun vagina voelt strakker en droger aan, iets vaginaal inbrengen kan dan een probleem worden. 

Andere redenen waarom iemand last kan hebben van een droge vagina, is omdat ze zijn begonnen met een nieuw voorbehoedsmiddel dat hun oestrogeenniveau beïnvloedt, omdat ze borstvoeding geven of vanwege bepaalde kankerbehandelingen. 

Wat kan helpen: Als je droog bent als gevolg van de menopauze of borstvoeding, probeer dan vaginale vochtinbrengers (ja, net als het gebruik van vochtinbrengers voor het gezicht). Als die niet werken, probeer dan een inwendige vaginale vochtinbrengende crème die wat oestrogeen bevat. Praat met je arts over het proberen van een nieuw voorbehoedsmiddel als je denkt dat dat bijdraagt. En natuurlijk is glijmiddel een remedie tegen vaginale droogheid die seks op elke leeftijd beter maakt. 

Infectie 

Gistinfecties, bacteriële vaginose, urineweginfecties en seksueel overdraagbare infecties zijn de meest voorkomende oorzaken van pijn tijdens het vrijen. Infecties veroorzaken meestal een zwelling en ontsteking in de vagina, waardoor seks erg ongemakkelijk kan zijn. Als je een vreemde vaginale afscheiding hebt; je vulva jeukt, is gezwollen of ongemakkelijk; of als je pijn hebt bij het plassen, ga dan naar de dokter. 

Wat kan helpen: Vaginale infecties kunnen meestal worden behandeld met verkrijgbare geneesmiddelen of antibiotica die door uw arts worden voorgeschreven. 

Vaginisme 

Vaginisme is een weinig bekende aandoening waarbij de vaginale spieren zich samenklemmen en aanspannen, vooral wanneer iemand iets naar binnen probeert te brengen – een penis, seksspeeltje, of zelfs een tampon. Soms kunnen de spierspasmen die kenmerkend zijn voor vaginisme verband houden met seksueel misbruik of trauma uit het verleden of emoties rond seks zoals angst en schaamte, zegt Dr. Minkin. Maar andere keren komt vaginisme voor zelfs zonder trauma uit het verleden of na het verwerken van een trauma in therapie. 

Wat kan helpen: Een arts zal iemand met vaginisme aanraden een set vaginale dilatatoren te gebruiken, die lijken op een set dildo’s variërend in breedte van klein (ongeveer de grootte van een vinger) tot groot, om hun vagina langzaam op te rekken. Daarnaast is een bezoek aan een bekkenbodemtherapeut raadzaam. Een bekkenbodemtherapeut kan je helpen je te realiseren wanneer je je vaginale spieren vastklemt en hoe je ze kunt ontspannen. 

Wat je moet weten als je diepe bekkenpijn voelt 

Diepe bekkenpijn is de term die zorgverleners gebruiken als ze het hebben over pijn die mensen voelen bij penetratie. Deze pijn in het diepe bekken, die iets anders is dan pijn bij het inbrengen, wordt verder in de vagina gevoeld, dichter bij de baarmoedermond. Net als pijn bij het inbrengen, kan pijn in het diepe bekken veel verschillende oorzaken hebben. 

Gekantelde baarmoeder 

Als de pijn die u tijdens het vrijen voelt alleen lijkt voor te komen bij bepaalde seksuele posities, is het mogelijk dat u een gekantelde baarmoeder heeft. Tussen 20 en 30 procent van de vrouwen hebben een baarmoeder en baarmoederhals die naar achteren kantelen in de richting van hun ruggengraat in plaats van naar voren in de richting van de buik zoals gebruikelijk is. Meestal veroorzaakt een gekantelde baarmoeder en baarmoederhals geen problemen en de meeste vrouwen weten niet eens dat hun baarmoeder gekanteld is, tenzij een arts dit heeft verteld. Maar soms kunnen bepaalde seksuele posities ongemakkelijk of pijnlijk zijn voor mensen met een gekantelde baarmoeder omdat de penis of het seksspeeltje hun baarmoederhals raakt. 

Wat kan helpen: Als een gekantelde baarmoeder pijn veroorzaakt tijdens de seks kan je andere meer comfortabele seksstandjes zoeken. Praat met je seksuele partner(s) en wees gedetailleerd over wat pijn doet, zodat jullie samen fijne seksstandjes kunnen vinden.  

Endometriose 

Endometriose is een gecompliceerde ziekte die ervoor zorgt dat weefsel zoals dat van de baarmoeder buiten de baarmoeder groeit. Dat weefsel kan dan elke maand opzwellen en bloeden of kan ontstekingen en littekenweefsel in het bekkengebied veroorzaken. Endometriose kan zich voordoen als; chronische pijn, pijn rond e menstruatie, pijn bij seks of de stoelgang. Endometriose kan pijn veroorzaken bij het vrijen als het endometriumachtige weefsel op het onderste deel van iemands baarmoeder is gegroeid, in de buurt van de baarmoederhals en de vagina 

Wat kan helpen: Hoewel er geen genezing voor endometriose bestaat, kunnen sommige symptomen worden behandeld door middel van een operatie of hormonale anticonceptie, waardoor de pijn en het bloeden tijdens de menstruatie en seks kunnen. Gewoonlijk zal een arts een operatie voorstellen om een deel van het endometriumachtige weefsel en het littekenweefsel dat daardoor ontstaat te verwijderen. Anticonceptie kan ervoor zorgen dat het binnendringende weefsel niet opzwelt en bloedt. 

Bekkenontstekingsziekte 

Als de pijn die je voelt hoger in je bekkengebied zit, kan dat een teken zijn van een bekkenontstekingsziekte (PID). PID is een infectie in de voortplantingsorganen van een vrouw. Het is vaak een complicatie veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening zoals chlamydia of gonorroe, die te lang onopgemerkt en onbehandeld blijft, maar andere bekkeninfecties kunnen ook PID veroorzaken. PID moet meteen behandeld worden omdat het tot onvruchtbaarheid kan leiden als het niet behandeld wordt. Zelfs vrouwen die PID hebben gehad en zijn behandeld, kunnen pijn hebben bij het vrijen door littekenvorming als gevolg van de oude infectie. 

Wat kan helpen: Als je vermoedt dat je PID hebt, maak dan een afspraak met je arts die je een antibioticakuur zal voorschrijven. 

Gespannen bekkenbodemspieren 

Een bekkenbodemdisfunctie is niet altijd het gevolg van vaginisme. Aandoeningen waardoor mensen geneigd zijn andere spieren aan te spannen, zoals angst en het temporomandibulair gewrichtssyndroom (TMJ, dat klemmen van de kaken veroorzaakt) kunnen ook het klemmen van de bekkenbodem veroorzaken. Het aanspannen van de bekkenbodemspieren tijdens seks kan pijn veroorzaken.  

Wat kan helpen: Een bekkenbodemfysiotherapeut kan je leren om je bekkenbodemspieren te ontspannen. Hierdoor zal seks een stuk aangenamer zijn.  

Fibromen 

Fibromen zijn gezwellen in je baarmoeder. Ze komen vaak voor rond de leeftijd van 30-40 jaar, maar ze kunnen ook eerder groeien. Meestal zijn vleesbomen niet kankerachtig of op een andere manier gevaarlijk, maar ze kunnen pijn veroorzaken tijdens het vrijen en invloed hebben op je menstruatie of vermogen om zwanger te worden en te blijven. 

Wat kan helpen: Een arts zal waarschijnlijk pijnmedicijnen voorstellen om het ongemak veroorzaakt door vleesbomen te beheersen of een operatie om ze te laten verwijderen.